HİPERTANSİYON NEDİR?
Halk arasında tansiyon yükselmesi hastalığı denilen hipertansiyon kan basıncında meydana gelen yükselme olarak tanımlanır. Bu yükselme sinsi bir katil gibi davranır. Vücutta atardamarlarda, kalpte ve böbreklerde aterosklreoz denilen ve damar yapılanmasında bozulma ile karakterize sorunlara yol açar. Daha da ileri giderek halk arasıda inme dediğimiz çok ciddi beyin rahatsızlığına veya kalp atağına kadar giden büyük problemlere sebep olabilir. Hipertansiyonu olan hastalar yıllarca bu hastalığı fark etmeyebilir. Hipertansiyon yavaş ve sinsice yıllarca belirti vermeden hastanın kalp, böbrek ve diğer damarlarına zarar verebilir. Toplumlarda hipertansiyona maruz kalma sıklığı yaşla beraber artar. Ve ilerleyen yıllarda çoğu kimsede spot olarak yapılan ölçülerde rastlanabilir. Burada tehlikeye maruz kalma süresi, beraberindeki risk faktörleri oldukça önemlidir.

KÜÇÜK TANSİYON VE BÜYÜK TANSİYON NEDİR ?
(SİSTOLİK VE DİYASTOLİK TANSİYON)
Tıp kitaplarında sistolik tansiyon değeri denilen ve halk arasında büyük tansiyon diye adlandırılan tanım kanın kalpten kasılma sırasında vücuda gönderilirken kasılmanın bittiği anda ölçülen kan basıncının değeridir. Tıp kitaplarında diyastolik tansiyon değeri denilen ve halk arasında küçük tansiyon olarak adlandırılan tanım ise kan basıncının kanı kalpten atım sırasında kalbin işini bitirip gevşediği andaki ölçülen kan basıncını ifade eder.

HİPERTANSİYONUN ZARAR VERDİĞİ BELLİ BAŞLI ORGANLAR:

Göz
Böbrekler (Böbrek yetersizliği )
Kalp ( koroner kalp hastalığı )
Beyin (İnme )
Atardamarlar ( ateroskleroz - halk arasında damarlarda kireçlenme olarak adlandılmaktadır )

HİPERTANSİYONUN SEBEPLERİ
Halk arasında tansiyon veya yüksek tansiyon denilen hipetansiyon vakalarının % 90 ile % 95 inde sebep bilinmez. Ve bu tip hipertansiyona tıp dilinde esansiyel hipertansiyon veya primer ( birincil ) hipertansiyon denilir. Geri kalan % 5 veya % 10 luk hipertansiyon grubunda ise altta yatan başka bir hastalık veya hastalıklar vardır. Bu hastalıklar dolaylı olarak hipertansiyona sebep olur. Bu tip hipertansiyona tıp dilinde sekonder ( ikincil ) hipertansiyon denilir.

HİPERTANSİYONA SEBEP OLAN HASTALIKLAR
( Sekonder hipertansiyon sebepleri )

Halk arasında tansiyon veya yüksek tansiyon denilen hipetansiyona sebep ikincil hastalıklar vardır. Bunlar -Böbrek rahatsızlıkları (Böbrek atardamar darlığı, Böbrek parankim hastalığı ) -Böbrek üstü bezinin bazı tümörleri ( Feokromasitoma Hiperaldesteronizm ) -Doğumsal bazı kalp hastalıkları ( Aort koarktasyonu )

Böbrek Atardamar Darlığı (Renal Arter Stenozu ) Özellikle yaşlı erkek hastalarda böbrek damarında meydana gelen ateroskleroz ( halk arasında damarda kireçlenme diye adlandırılır ) olayı veya genç bayanlarda görülen fibromuskuler displazi hastalığında meydana gelen böbrek atardamar darlığı ( Renal Arter Stenozu ) hipertansiyona sebep olur. Bu hastalarda Ani bir başlangıç söz konusudaur. Potasyum sevyesinde orta derece bir düşüklük söz konusudur. Bu hastaların tipik özelliği verilen hipertansiyon ilaçlarına ( Tansiyon ilaçlarına ) cevabın dirençli olmasıdır.

Böbrek Parankim Hastalığı ( Renal Parankim Hastalığı ) Böbrek yapısal rahatsızlıklarında özellikle serum Kreatinin sevyesinde yükselme ile beraber gider. İdrar tahlilinde patolojik bulgular söz konusudur.

Aort Koarktasyonu Şah damarı dediğimiz aort damarında koarktasyon denilen şekilsel ve yapısal bozukluk sonucu görülen sekonder hipertansyion tipidir. Genellikle çocuklarda ve gençlerde ortaya çıkmaktadır. Tehlikeli sounçları olabileb nir hastalıktır.

Feokromasitoma Böbrek üstü bezinin bir çeşit tümörü olan feokromasitoma da vücutta katekolamin denilen ( adrenalin noradrenalin... ) maddelerin fazla salgılanması söz konusudur. Normalde bu maddeler vücutta normal olarak salgılanır. Ancak bu tümör çeşidinde bu maddelerin salınımı artmıştır. Genç ve orta yaşlı olan hastalarda daha sık görülen bu tümör çeşidinde hastalarda periyodik nöbetler şeklinde ortaya çıkan hipertansiyon görülmektedir. Bu hastalaerda çarpıntı , hipertansiyon , ani başağrısı ve terleme sık görülür. Ayrıca hastalarda kan şekeri düzenleme sisteminde bozuluklar , kilo kaybı ve ilginçtir zaman zaman da tansiyon düşmeleri görülebilir. Bu hastalara anjiyografi veya tomografi ile teşhis konulur. Tabi bundan önce hastalardan 24 saat idrar biriktirmesi istenir. Bu idrarda katekolamin denilen maddelerin türevlerinin yükselmesi söz konusudur.

Hiperaldesteronizm Böbrek üstü bezinden kaynaklanan adenom denilen kitleden aldesteron ismi verilen ve vücuttada bulunan hormonun aşırı salgılanması olayıdır. Bu hastalarda kanda potasyum sevyelerinde düşme hadisesi görülür.

Ayrıca tiroid bezinin fazla çalışması durumunda, Vücutta bulunan ve kortizon denilen hormonu yine fazlaca salgılandığı Cushing Hastalığında, Büyüme hormonu fazlalığına yol açan hastalıklarda ve Adrenogenital Sendrom denilen hastalıkta hipertansiyon görülür.

İKİNCİL ( SEKONDER ) HİPERTANSİYONA SEBEP OLAN İLAÇLAR

Doğum kontrol Hapları

Son yıllarda yapılan bazı çalışmalarda özellikle bayanlarda bazı ağrı kesicilerin uzun süre kullanımının hipertansiyona sebep olabileceğini ortaya koymuştur

PEKİ HİPERTANSİYON RİSKİNİ ARTIRAN SEBEPLER VAR MI?
Halk arasında tansiyon veya yüksek tansiyon denilen hipetansiyon a yakalanma riskini artırabilecek faktörler:

-obesite ( Günlük spor aktivitesinin olmaması ile beraber giden şimanlık durumları )
-aşırı alkol kullanımı
-ailede hipertansiyon olması
-yüksek miktarda tuz tüketimi
-Yaş
-Stres
-Düşük potasyum magnezyum ve kalsiyum alımı
-insülin direnci

HİPERTANSİYON TEDAVİSİ
Yukarıda tanımlanan sınıflamaların ışığında
Prehipertansiyon tedavisi: Yani kan basıncı değerleri sistolik ( büyük tansiyon ) 120-139 mmHg arasında ve veya diyastolik ( küçük tansiyon ) 80-89 mmHg arasında olan hastalara, altta yatan başka bir sorun yok ise yaşam stiline yönelik değişiklikler hekimler tarafından önerilmektedir. Bunlar
-egzersiz
-kilo verme, diyet
-sigarayı bırakma
-alkolü kesme veya miktarını azaltma
-tuzdan kaçınma
-yağsız yeme
-sebze ve meyve yeme alışkanlığını artırma

Hipertansiyon tedavisi: Yani kan basıncı değerleri sistolik ( büyük tansiyon ) 140-159 mmHg arasında ve veya diyastolik ( küçük tansiyon ) 90-99 mmHg arasında olan, organları hipertansiyondan zarar görmemiş ise ve kalp hastalığı gibi risk faktörü yok olan hastalara hekimler yaşam stili değişikliği + hipertansiyon ilacları önermektedirler.
Eğer kan basıncı değerleri sistolik ( büyük tansiyon ) 160-179 mmHg arasında ve veya diyastolik ( küçük tansiyon ) 100-109 mmHg arasında ise bu hastalarda ciddi diyet uygulaması ve birdan fazla hipertansiyon ilacı uygulaması ile agresif tedaviler yapılmaktadır.
Bu arada unutulmaması gereken en önemli unsur hipertansiyon tedavisi sırasında bir çok grup ilaç olduğu ve tedavi sırasında hekimlerin bu ilaçları tıbbi kurallar çerçevesinde kademe kademe uygulayarak uygun ilacı bulmaya çalıştıklarıdır. Hastalar uygun ilacı hekim deneyerek bulmaya çalıştığında sabırlı olmalıdır. Özellikle çok yüksek seyreden hipertansiyonlarda ilaç kombinasyonları denenerek hastaya en uygun tedavi başlanmaya çalışılmaktadır. Zaman zaman bu süreç içersinde her ilaç her hastaya uygun olmamakta, bezen de ilaçların yan etkileri olmaktadır.

Eğer hipertansiyon hastası olma riskiniz varsa lütfen takip ve danışma için Aile Hekiminize Başvurunuz.